Via ferrata — niezwykle ciekawy i urozmaicony szlak turystyczny. Czym dokładnie jest via ferrata, dla kogo będzie to idealny sposób na aktywne spędzenie czasu oraz co o via ferratach trzeba wiedzieć, dowiesz się z tego wpisu.
Co to jest via ferrata?
Via ferrata nazywana także żelazną percią, to ubezpieczony szlak turystyczny o charakterze wspinaczkowym, wyposażony dla celów autoasekuracji w stalową linę. Najczęściej via ferrata poprowadzona jest w mocno eksponowanym terenie.
Dla kogo są via ferraty?
Można powiedzieć, że via ferraty są dla każdego. Jednak z uwagi na charakter via ferrat, szlaki te są przeznaczone przede wszystkim dla osób z górskim doświadczeniem, które nie mają lęku wysokości i są odporne na ekspozycję. Trudne via ferraty często poprowadzone są pionowymi ścianami, filarami, kominami czy graniami oraz wyprowadzają na kilkutysięczne szczyty. Teren ten, w normalnych warunkach jest nie do pokonania, jednak dzięki sztucznym ułatwieniom i asekuracji jest to możliwe!
Via ferrata — o czym należy pamiętać, udając się na żelazną drogę?
W ostatnich latach sport ten stał się bardzo popularny i dostępny dla każdego, kto ma chęć spróbować swoich sił na żelaznych drogach. Jednak chęci to za mało! Dlaczego? Ponieważ chodzenie po via ferratach nie należy do najbezpieczniejszych sportów. Można wręcz powiedzieć, że bez podstawowej wiedzy, poruszanie się po via ferratach jest niebezpieczne! Chociażby w przypadku odpadnięcia niesie ze sobą większe ryzyko urazu niż podczas wspinana. Dlatego, zanim wybierzemy się na pierwszą w życiu via ferratę, powinniśmy mieć podstawową wiedzę o tym, jak poruszać się po żelaznej drodze, jaki sprzęt koniecznie musimy zabrać i jak go używać. Ponadto musimy wiedzieć, co robić w sytuacji kryzysowej, kiedy np. odpadniemy od ściany i uszkodzimy lonżę z absorberem energii.
Taką wiedzę zdobędziesz na kursach, które prowadzimy w Akademii Wspinania climb2change.
Trudności na via ferratach
Wybierając się na ferraty, trzeba przede wszystkim wziąć pod uwagę trudność danej drogi. W każdym przewodniku trudności są opisane za pomocą skali. Ponieważ nie ma jednolitej skali wyceny via ferrat, na początku trzeba doczytać w przewodniku, co autor ma na myśli, oceniając trudność danej via ferraty. Należy zwrócić uwagę na:
- Trudności wspinaczkowe,
- długość drogi i jej ubezpieczenia,
- ekspozycję.
Najpopularniejszą skalą trudności via ferrat jest skala austriacka, w której poziom trudności wyrażony jest w przedziale A-G. A oznacza łatwą via ferratę, idealną na początek swojej przygody z tym sportem. C — to ferrata dla osób średniozaawansowanych. G natomiast oznacza ekstremalnie trudną żelazną drogę. Osoby początkujące zazwyczaj zaczynają od przejścia dróg o trudności A-B lub B-C. Przykłady via ferrat o różnych stopniach trudności znajdziesz na blogu climb2change oraz w naszych autorskich przewodnikach: Najpiękniejsze ferraty nad Jeziorem Garda i Najpiękniejsze ferraty na weekend z Polski. Jeśli jesteś początkującą osobą, to warto wybrać się na słowackie via ferraty lub na via ferraty w Austrii. Możesz także wybrać się na zorganizowany przez na wyjazd na via ferraty do Austrii lub na Słowacji.
Przykładowe żelazne drogi dla początkujących to:
- Słowacja: HZS Martinske hole w Małej Fatrze Luczańskiej, HZS Kysel’ w Słowackim Raju,
- Austria: Hohe Wand Via ferraty Vollerin i Frauenlukensteig, Ferrata Hanselsteig. Dolina Hollental Via ferrata Teufelsbadstubensteig,
Bezpieczeństwo i zagrożenia na via ferratach
Via ferraty mogą przynieść niespodziewanie dużo zabawy. Jednak pokonywanie via ferrat jest związane z ryzykiem. Niedostateczne przygotowanie, stosowanie wadliwego sprzętu lub niewłaściwe zachowanie mogą doprowadzić do wypadku! Dlatego też zalecamy miłośnikom ferrat uczestnictwo w kursach prowadzonych przez wykwalifikowanych instruktorów. Podczas kursu nauczysz się odpowiednich technik i zasad bezpieczeństwa.
Via ferraty niesamowicie wciągają, a nawet uzależniają! Jest tylko małe, ale! Do via ferrat trzeba się dobrze przygotować! Jak to zrobić?
- Zaplanować i dobrać trasę do własnych możliwości oraz do możliwości pozostałych uczestników wycieczki.
- Mieć dobrą kondycję fizyczną, która pozwoli na pokonanie przewyższeń lub podejścia do początku via ferraty.
- Umieć czytać schemat i opis via ferrat.
- Widzieć, jakie są podstawowe zasady poruszania się po via ferratach.
- Pamiętać o bezpieczeństwie, zachowaniu ostrożności i zawsze mieć głowę na karku 🙂
- Zabrać odpowiedni sprzęt, a w razie konieczności dodatkową linę do asekuracji.
Via ferrata — jak zaplanować wycieczkę?
Via ferraty są różne. Przejście najkrótszych dróg zajmuje kilkanaście minut. Najdłuższych nawet kilkanaście godzin. Są via ferraty, do których podejście z parkingu zajmuje dosłownie chwilę, a sprzęt można założyć tuż po wyjściu z samochodu. Są też takie, na początek których podchodzi się kilka godzin. Jedne via ferraty mogą znajdować się na niższej wysokości. Inne na wysokości ponad 2000 m n.p.m.
Istnieją również via ferraty sportowe, nazywane również ferratami „na lekko”. Charakteryzują je krótkie podejścia i zejścia — maksymalnie 30 minut, a także krótki czas przejścia. Doskonałym przykładem takiego miejsca jest ogródek szkoleniowy Naturfreunde Kletterstein-Garten Weichtalhaus w austriackiej dolinie Hollental. Znajduje się tam 5 via ferrat o stopniach trudności od A do E/F, a przejście każdej z nich zajmuje +/- 20 minut.
Bez względu na to, na jaką via ferratę się wybierasz, pamiętaj, że do każdej z nich trzeba się przygotować. Należy zadbać o kondycję, zaplanować wycieczkę i zapoznać się z mapą oraz schematem via ferraty. Zabrać odpowiedni sprzęt, ubranie, buty. Spakować plecak, w którym znajdzie się górski ekwipunek.
Zasady poruszania się po via ferratach
- Kask ubieramy zaraz po podejściu pod ścianę. W szczególności, kiedy podchodzimy trawersem wzdłuż ściany. Dopiero wtedy, kiedy mamy na głowie kask zajmujemy się założeniem uprzęży i zamontowaniem lonży.
- Trzeba pamiętać o kontroli partnerskiej: ZAWSZE przed wejściem w ferratę każdy sprawdza swojego partnera i siebie.
- Na jednym odcinku pomiędzy kotwami (fragmencie pomiędzy sąsiednimi punktami kotwienia) może znajdować się tylko 1 osoba.
- Na odcinkach pionowych, pomiędzy osobami, które się wspinają, najbezpieczniej jest zachować dystans 2 odcinków.
- Pamiętaj, aby poprawnie wpinać karabinki i sprawdzaj, czy zamki są domknięte.
- Nie przepinaj dwóch karabinków równocześnie.
- Zachowaj maksymalną ostrożność, jeśli będziesz wymijać się z innymi turystami.
- Poruszaj się ostrożnie, tak, aby nie strącać kamieni. Gdy strącisz kamień, ostrzeż innych, wołając „Kamień!” (po niemiecku „Achtung Stein!”, po włosku „Sasso!”). Słysząc ostrzeżenie, nie patrz w górę, tylko przytul się do ściany i poczekaj, aż zagrożenie minie.
Jaki sprzęt jest potrzebny na via ferraty?
Podstawowe wyposażenie to uprząż, lonża i kask. Jednak warto wiedzieć, że są ferraty, na które trzeba zabrać dodatkowy sprzęt. Niektóre via ferraty potrafią zaskoczyć! Nie tylko pięknymi widokami, trudnościami, ale również sprzętem, jaki jest niezbędny do ich pokonania np. dodatkową liną do asekuracji.
Większość via ferrat jest „ubezpieczona”, czyli wyposażona w stalową linę, którą możemy się asekurować za pomocą lonży. Zdarzają się jednak takie via ferraty, gdzie tej liny nie ma. Są natomiast „spity”, na których można asekurować się za pomocą ekspresów i liny. Dlatego ważne jest, aby via ferratę dobrać odpowiednio do swoich umiejętności i widzieć jakie utrudnienia na niej będą. Zatem, czy umiesz posługiwać się liną do turystyki kwalifikowanej i asekurować się nią, jeśli zajdzie taka potrzeba?
Zdarzają się ferraty, na których są fragmenty, gdzie, aby dostać się do kolejnego odcinka szlaku, konieczny jest zjazd na linie. Oczywiście, z pozoru via ferraty są bezpieczne, ale zdarzają się sytuacje, w których wycofanie z via ferraty jest konieczne z różnych względów – bezpieczeństwa czy załamania pogody i czasem jedynym sposobem jest zjazd. Dlatego tak ważna jest umiejętność zjazdu po linie.
Więcej praktycznych wskazówek o via ferratach znajdziesz w książce Via ferraty. Spacer na wysokości. Praktyczny poradnik dla każdego autorstwa właścicieli Akademii Wspinania climb2change.
Jak kupować/ wybierać sprzęt na via ferraty
Przechodzenie ubezpieczonych szlaków turystycznych, czyli via ferrat wymaga używania sprzętu do asekuracji. To, jaki sprzęt wybrać zależy w głównej mierze od tego, do czego sprzęt ten ma służyć. Sprzęt do via ferrat może być bardzo uniwersalny i wykorzystany również do wspinania.
Najważniejsze zasady podczas kupowania sprzętu oraz jego używania na via ferratach to:
- Używanie atestowanego sprzętu, zgodnie z jego przeznaczeniem.
- Zwrócenie uwagi na to, czy sprzęt spełnia normy UIAA, CE, EN.
- Przeczytanie załączonej instrukcji obsługi.
- Stosowanie się do zaleceń producenta.
- Konserwowanie sprzętu wspinaczkowego. Pamiętaj, aby dbać o swój sprzęt! Od niego zależy Twoje zdrowie i życie!
- Przed każdym użyciem sprawdź swój sprzęt. OBOWIĄZKOWO!
Warto wiedzieć!
Wszelkie przeróbki sprzętu wspinaczkowego: przeszywanie go, piłowanie karabinków, malowanie lin czy taśm, a nawet naklejanie naklejek na kask są niedozwolone i pozbawiają sprzęt gwarancji i atestu.
Sprzęt na via ferraty
Podstawowy sprzęt potrzebny na via ferraty to:
- Kask
- Uprząż wspinaczkowa
- Lonża do via ferrat
Bardzo przydatne będą rękawiczki, które ochronią ręce przed stalową liną i ostrymi krawędziami skał. Ponadto pamiętać trzeba o odpowiednim w góry ubraniu — warto, aby odzież nie krępowała ruchów, a jednocześnie była funkcjonalna. Na nogach miejmy odpowiednie w teren buty np. podejściowe z gumowym otokiem, który ochroni palce stóp przed urazami. Jeśli na via ferraty wybieramy się zimą, to należy zabrać dodatkowo raki i czekan.
Dodatkowy sprzęt na via ferraty to:
- Pętle dodatkowe
- Karabinki zakręcane
- Lina do turystyki kwalifikowanej
- Ekspresy
